In het weekend van 29 en 30 juli 2024 heb ik deelgenomen aan de zogenaamde Alpine Peace Crossing in Krimml, Oostenrijk. Dit is een tocht over een bergpas in de Krimmler Tauern, van Oostenrijk naar Kasern in Italie (Zuid Tirol). De tocht gaat in de voetsporen van Joodse displaced persons uit Oost-Europa die deze tocht maakten tussen 1945 en 1948 om naar Italië te komen en daarbij de controles van de Engelsen en de Fransen te omzeilen. De bedoeling van deze vluchtelingen was om de boot van Italië naar Palestina te nemen, maar zoals bekend probeerde de Britten massale immigratie van Joden na de oorlog tegen te houden. Na aankomst in Italië werden de Joodse vluchtelingen naar andere kampen gebracht en vaak duurde het nog een hele tijd voor ze echt naar Palestina konden vertrekken. 

Voor de hedendaagse geoefende wandelaar met bergschoenen en wandeluitrusting is de tocht van ongeveer 8 uur, met zelfs in de zomer stukken sneeuw, een gemiddelde uitdaging. Het voelt bijna ongepast om het te zeggen, maar het gebied is schitterend, met vele watervallen. De vluchtelingen, waaronder ouderen en baby’s, hadden de kampen overleefd, waren vaak niet gezond, en hadden geen geschikte kleren en schoenen voor de tocht. Bovendien waren er toen nog geen wandelpaden aangelegd. Voor hen moet het een helse tocht zijn geweest. Ze moesten het ook nog eens ’s nacht doen, terwijl wij gewoon overdag konden wandelen. Ook al zijn de inspanningen onvergelijkbaar, de tocht over de Krimmler pas geeft toch geen idee van de ontberingen die deze mensen moesten meemaken. Dat heeft vooral te maken met het programma waar bij de organisatie tekst en uitleg verschaft over de omstandigheden waarin deze oorspronkelijke overtochten werden gemaakt.

De herinneringstocht naar Kasern wordt elk jaar In de zomer georganiseerd. Ongeveer 200 mensen van over de hele wereld nemen deel. Voor mij pas de Alpine Peace Crossing ook relevant omdat de organisatie van de oorspronkelijke overtochten mede in handen was van Marko Feingold, in samenwerking met de Joodse vluchtelingeorganisatie Bricha. Het fellowship dat ik dit jaar mag bekleden aan de Paris Lodron Universiteit in Salzburg, is vernoemd naar Feingold. Marko Feingold, die zelf meerdere concentratiekampen had overleefd, organiseerde het transport van de displaced persons per vrachtwagen naar Krimml. Later is Marko Feingold voorzitter geworden van de Joodse gemeenschap van Salzburg. Feingold is 106 jaar geworden en is grote naam in het Oostenrijkse Jodendom. Hij is bekend vanwege de lezingen die hij gaf over de concentratiekampen, de Holocaust en het Jodendom, onder andere in scholen. Zijn jongere vrouw Hanna woont nog steeds in Salzburg en is daar dit van de synagoge waar ik ook af en toe heen ga. Een paar jaar geleden is een voetgangersbrug over de Salzach omgedoopt tot “Marko Feingold Steg”. Op de brug staan in de zomermaanden informatieve borden over de Joodse geschiedenis van Salzburg .

Op de dag voor de Alpine Peace Crossing stond in Krimml een dialoogforum op het programma. Elk jaar heeft dat forum een ander thema. Dit jaar was dit het zogenaamde Austro-fascisme. Ik heb hier veel geleerd over een voor mij onbekende periode in de geschiedenis van Oostenrijk: namelijk een fascistische regering in de dertiger jaren die concurreerde met de nazi ‘s. Het was een Oostenrijkse nationalistische beweging en regering die toenadering zocht tot Mussolini. Ook voor veel Oostenrijkers is dit stuk van hun geschiedenis onbekend.

Het tweedaagse Alpine Peace Crossing event is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van de Joden in Europa, Joods-Christelijke dialoog, of in feite elke dialoog, en vrede! De volgende Peace Crossing vindt plaats op 28-29 juni 2025. Er zijn ook kortere varianten van de wandeling mogelijk. Het belangrijkst is daar te zijn en de roep om vrede te horen, in de bergen, tussen de mensen. Vandaag de dag is dit een heel kostbaar goed. Op de website alpinepeacecrossing.org is behalve informatie over het event en de wandeling ook veel meer historische informatie te vinden.